این روحیه کم‌کم تقویت شد و ما از آن بهره بردیم. توسعۀ پارک‌ها، اجرای طرح‌ها و تمیزی شهر از نتایج همین روحیه بود. شهر طوری بود که روزی خودم کمپرسی‌ای را که کنار پل فردوسی نخاله خالی می‌کرد گرفتم. هرجا می‌رسیدند نخاله خالی می‌کردند. ورودی‌های شهر همه تمیز و پاک‌سازی شد. خلاف قانون هم عمل می‌کردیم، ولی چاره‌ای نبود. ماشین‌ها را فک پلاک می‌کردیم و می‌بردیم پارکینگ شهرداری. بعد فرد باید یک هفته در شهرداری رایگان کار می‌کرد تا بفهمد کجا چه خبر است. حرفمان هم این بود که ما نمی‌توانیم تبلیغ کنیم، ولی وقتی با چند نفر این‌گونه برخورد کنیم بقیه هم می‌فهمند و دیگر خلاف نمی‌کنند. این شد که نخاله‌ها جمع‌آوری شد. رویکردمان به سمت ورزش و پارک بود؛ فضاهایی که مردم بتوانند استفاده کنند. ادارۀ پارک‌ها تنها دو وانت داشت و با این بضاعت چگونه می‌خواست به شهر اصفهان سرویس دهد؟ شهر را به جنب‌وجوش انداختیم. برخی چیزها را به خارج سفارش دادیم؛ ولی چون امکان‌پذیر نبود، با ارتباطاتی که با رفقا و سفارت‌خانه‌ها داشتیم، موضوع را حل می‌کردیم. اینترنت و تلفن و کامپیوتر نبود. ارتباط نداشتیم و شروع به تجهیز کردیم. بعد از آن، ملک‌هایی در دست شهرداری قرار گرفت. زینبیه محلۀ درب‌وداغانی بود. از آنجا بازدید کردم و گفتم اراضی زیادی اینجاست و باید یک پارک در اینجا بسازیم و پارک لاله را شروع کردیم. این موضوع مطرح بود که شاید در آن منطقه گل‌ها را بکنند؛ ولی وقتی پارک به بهره‌برداری رسید، هیچ فرقی با بقیۀ مناطق اصفهان نداشت و مردم شدیداً فرهنگ پارک و نگهداری از فضای سبز را داشتند. پارک باقوشخانه و باغ گل‌محمدی درست شد. هستۀ تئاتر عروسکی را در اصفهان تشکیل دادیم و شهرداری اسپانسر نمایش‌ها شد. این‌ها رویکرد ما بود و مردم با ما همراه شدند. کنار رودخانه وضعیت بدی داشت. خیابان مشتاق محل سنگ‌بری‌ها بود و نابه‌سامان بود. تمام این‌ها را ساماندهی کردیم. سیاست من این بود که به افراد یک مأموریت ویژه دهم؛ مثلاً یک نفر مأمور آزادسازی رودخانه بود و پارک‌های اطراف هم تکه‌تکه و یکی پس از دیگری درست می‌شد. سیاستمان در ارتباط با مردم این بود که اگر کسی پایش را در شهرداری می‌گذارد، ناراضی بیرون نرود. سعی می‌کردیم فردی که امروز برای پروانه یا پایان کار مراجعه می‌کند تا بعدازظهر آنچه می‌خواهد دستش باشد و برود. مبحث زیبایی شهری در اصفهان شروع ‌شده بود و در شهرداری مناطق، ارباب‌رجوعان هرکدام یک پیام‌رسان بودند. معاملاتی هم شکل می‌گرفت؛ مثلاً زمینی بود که برای درمانگاه شهرداری خریداری کردیم. شهرداری کارگران زیادی داشت که بعضی‌شان نمی‌دانستند آزمایش خون چیست و انواع و اقسام گرفتاری‌ها و بیماری پنهان داشتند. گفتیم این‌ها در درمانگاه چکاپ شوند. بخش دندانپزشکی را هم راه انداختیم. آن موقع ما 3 هزار نفر پرسنل داشتیم. فکر کردم با اضافه کردن حقوق، مشکلی حل نمی‌شود؛ ولی با کاهش هزینه‌ها در واقع درآمد آن‌ها افزایش می‌یافت. فکر کردیم که می‌توانیم چه تأثیری در خانوادۀ این کارگرها بگذاریم. دیدگاهم این بود که اگر یکی از بچه‌های این خانواده‌ها درس‌خوان شود و به جایی برسد، دست بقیۀ خانواده را هم می‌گیرد. طرح تشویقی برای درس خواندن اجرا کردیم و این طرح برای اولین بار در اصفهان پیاده شد. بعد به شهرهای دیگر هم تسری پیدا کرد که اگر بچه‌ها شاگرد اول یا دوم یا سوم شوند کمک‌هزینه می‌گیرند. این کار در خانواده‌ها خیلی تأثیر گذاشت. من ادعا می‌کنم در مجموعۀ شهرداری دیگر کسی بی‌خانه نبود و به طرق مختلف آن‌ها را خانه‌دار می‌کردیم. حتی در بیرون از شهرداری هم سرویس می‌دادیم. در مراجعات متعددی که بود، هر کاری از دستمان برمی‌آمد انجام می‌دادیم تا خانه‌دار شوند. ولی یک چیزهایی هم عقلمان نمی‌رسید؛ مثلاً مجموعه‌سازی و آپارتمان‌سازی را بلد نبودیم. این‌ها باعث شد نظر من راجع‌به شهرداری عوض شود و یک پشتوانۀ خیلی عالی برای ما شد. گفتیم حاکمیت شهری طوری باشد که مردم حس کنند متعلق به خودشان است و در آن سهیم‌اند. ولی این مراقبت می‌خواست و باید عاقلانه رفتار می‌شد. اگر مردم حس کنند شهر متعلق به خودشان است، همکاری می‌کنند. موقعی شهر و شهرداری درست می‌شود که مردم شهر توقعشان از شهرداری زیاد باشد. ما به‌شدت می‌خواستیم مردم توقعشان را از ما افزایش دهند. ظرفیت‌سازی می‌کردیم و با همین خواسته‌ها بود که طرح‌هایی شکل می‌گرفت. میدان میوه و تره‌بار و کمربند فضای سبز همین‌طوری درست نشد و برای همۀ این‌ها زحمت کشیده شده است. برای وجب‌به‌وجبش مقاومت‌هایی بود و کار تا حد تیراندازی پیش رفت. همین کوه صفه را اگر ما محکم نایستاده بودیم، تمام شده بود. از یک طرف سپاه و از یک طرف استانداری به شهرداری تیراندازی می‌کردند. شب سیم خاردار می‌کشیدند و صبح ما می‌رفتیم و آن را می‌کندیم. مردم می‌دیدند که شهرداری پای منافع شهر ایستاده است.

3